Wat is de EN 12464-1 normering?

De EN 12464-1 norm bevat richtlijnen voor het visuele comfort van licht op werkplekken. Naast een minimale verlichtingssterkte (uitgedrukt in Lux) en een minimale kleurweergave-index (uitgedrukt in Ra), krijgt de maximale verblindingsgraad een belangrijke plaats in de norm (uitgedrukt in UGR van 10 tot 28).

Wat is het verschil tussen Lux en Lumen?

Lux en lumen zijn allebei eenheden die betrekking hebben op de sterkte van licht. Lux is de hoeveelheid licht die je ervaart op een bepaalde plaats, terwijl Lumen betrekking heeft op de totale hoeveelheid licht die een bepaalde lichtbron uitstraalt. De Europese Unie heeft minimale normen vooropgesteld voor luxwaarden in diverse binnenverlichtingsomgevingen:

• Kantoren, vergaderzalen en collegezalen | Lux > 500
• Praktijklokalen en tekenkamers | Lux > 750
• Onthaalruimtes, klaslokalen en sporthallen | Lux > 300
• Kantines en archief | Lux > 200
• Gangen, toiletten, trappen, opslagruimtes en liften | Lux > 100

Wat is de CRI of kleurweergaveindex?

De CRI of Coloring Rendering Index is een index die weergeeft hoe goed een lichtbron in staat is natuurgetrouw de kleuren van verlichte objecten weer te geven. Een hoge waarde staat voor een betere kleurweergave. Door een lamp met een lage waarde (<70) zal de zichtbare kleur afwijken van de natuurlijke kleur. Een lamp met een waarde van 100 geeft de kleuren weer zoals in daglicht.

Wat is de UGR-waarde?

De UGR-waarde of Unified Glare Rating is een waarde die de mate van verblinding aangeeft. Het is een internationaal eengemaakte index, ontwikkeld door de CIE (Commission Internationale de l’Éclairage), voor de evaluatie van de directe verblinding, in functie van de opstelling van de armaturen, de karakteristieken van de ruimte en de waarnemingspositie van de gebruikers. Hoe lager de waarde, hoe minder lichthinder een persoon zal ervaren.

Het toepassen van de juiste verlichting, met een voldoende lage UGR-waarde, is essentieel omdat dit van grote invloed is op de productiviteit en het functioneren van de mens. Het licht moet helder genoeg zijn om werkzaamheden goed te kunnen uitvoeren, maar mag niet zorgen voor schittering of verblinding. Een precieze UGR-waarde wordt berekend voor een gegeven positie van de waarnemer in een specifieke ruimte. Gemakkelijkheidshalve berekenen verlichtingsfabrikanten voor elk afzonderlijk armatuur de UGR-waarde op basis van een referentieruimte met een gemiddelde reflectiewaarde van het plafond (0,70), de wanden (0,50) en de vloer (0,20). Op die manier krijg je snel een goed inzicht of bepaalde armaturen geschikt zijn voor een specifieke toepassing.

In de EN 12464-1 norm zijn voor diverse soorten ruimtes vastgelegd wat de maximale UGR-waarde mag zijn:

• Kantoren, vergaderzalen en klaslokalen | UGR ≤ 19
• Ruimtes waar detailwerk verricht wordt (bv. operatiekamer, tekenkamer) | UGR ≤ 16
• Onthaalruimtes | UGR ≤ 22
• Opslagruimtes, trappen en liften | UGR ≤ 25
• Gangen | UGR ≤ 28

Wat is de kleurtemperatuur van een lamp?

De kleurtemperatuur slaat op de kleur die een lichtbron uitstraalt en wordt gemeten in graden Kelvin (K). Hoe lager de kleurtemperatuur, hoe "warmer" het licht gepercipieerd wordt. Hoe hoger de kleurtemperatuur, des te hoger de graden kelvin en hoe blauwer of "kouder" de kleur is. Lichtbronnen met een (relatief) lage temperatuur hebben een rodere kleur. Voor plaatsen waar veel en helder licht nodig is, kies je best voor lampen met een hoge kleurtemperatuur. Als je functionele taken moet uitvoeren is je concentratie immers optimaal bij kleurtemperaturen rond daglicht. Voor plaatsen waar gezelligheid vooropstaat geeft een lage kleurtemperatuur het beste resultaat. Het is zachter voor de ogen en heeft een rustgevend effect.

• Kaarslicht | 1200 K
• Gloeilamp, zonsopkomst en zonsondergang | 2700 K
• Modern warm wit, ideaal in kantoren en showrooms | 3000 K
• Natuurlijk wit, ideaal in magazijnen, werkplaatsen en sporthallen | 4000 K
• Standaarddaglicht | 5600 K

Wat is de SDCM van een lamp?

SDCM staat voor "Standard Deviation of Color Matching". Het illustreert de afwijking in kleurkwaliteit/-temperatuur. Een hoge SDCM (>3) kan als gevolg hebben dat armaturen met éénzelfde kleurtemperatuur, toch anders worden waargenomen. Deze afwijking moet in de EU verplicht worden weergegeven en wordt aangeduid in 1-, 2-, 3- of >4 SDCM. Wanneer de SDCM tussen de 0 en de 3 ligt, zal het kleurverschil niet worden opgemerkt. Een hoger kleurverschil kan als hinderlijk worden ervaren. We raden daarom aan om in binnenomgevingen uitsluitend armaturen toe te passen met een SDCM van maximaal 3.

Wat is de IP-waarde van een armatuur?

De IP-waarde of Ingress Protection geeft aan in hoeverre elektrische apparaten beschermd zijn tegen externe omstandigheden en/of voorwerpen. Het eerste cijfer geeft aan in hoeverre de elektronica beschermd is tegen het indringen van materialen, voorwerpen en stof. Het tweede cijfer geeft weer in welke mate de elektronica beschermd is tegen vocht. De vochtbestendigheidstesten worden doorgaans uitgevoerd met regulier kraanwater. Zeewater of zwembadwater vallen hierdoor vaak niet onder de garantie, tenzij anders vermeld.

Het eerste cijfer geeft aan in hoeverre het armatuur wordt beschermd tegen het binnendringen van voorwerpen en/of stof:

0 - niet beschermd
1 - beschermd het binnendringen van vaste voorwerpen groter dan 50 mm
2 - beschermd het binnendringen van vaste voorwerpen groter dan 12 mm
3 - beschermd het binnendringen van vaste voorwerpen groter dan 2,5 mm
4 - beschermd het binnendringen van vaste voorwerpen groter dan 1 mm
5 - beschermd tegen voorwerpen, gesloten armatuur, voldoende beschermd tegen stof
6 - beschermd tegen voorwerpen, gesloten armatuur, goed beschermd tegen stof

Het tweede cijfer geeft aan in hoeverre het armatuur wordt beschermd tegen het binnendringen van vocht:

0 - niet beschermd
1 - beschermd tegen druppelend water
2 - beschermd tegen druppelend water, tot een maximale hoek van 15 graden.
3 - beschermd tegen sproeiend water (10 l/min), hoek van -60° – 60°
4 - beschermd tegen sproeiend water (10 l/min)
5 - beschermd tegen sproeiend water (12,5 l/min)
6 - waterbestendig (100 l/min)
7 - beschermd tegen onderdompeling (max. 1m diep, max. 30 min.)
8 - geschikt voor permanent onderwater (drukwaterdicht)
9 - waterbestendig bij besproeiing onder hoge druk of vochtigheidsgraaf van >90%

Wat is een "flicker-free" driver?

Moderne lichtarmaturen flikkeren best vaak, ook al zien we het niet altijd met het blote oog. Hou eens een camera, van bijvoorbeeld je telefoon, gericht op een led lamp. In veel gevallen gaat het beeld dan enigszins flikkeren.

Dat flikkeren is simpel te verklaren door de constante schommelingen van het stroomnet. Drivers met een enkel circuit slagen er niet volledig in om deze fluctuatie weg te filteren. Een zogenaamde flicker-free driver, die een dubbel circuit bevat, is iets duurder in aankoop, maar levert heel wat voordelen op.

Het onzichtbare geflikker heeft immers een nadelige invloed op onze gezondheid en ons algemeen comfort. In ruimtes waar personen meerdere uren per dag doorbrengen, zoals in kantoren, ziekenhuizen of klaslokalen, is flikkerde en verblindende verlichting nefast. Het reduceert het concentratieniveau en het werkcomfort aanzienlijk. Bovendien kan langdurige blootstelling aan onmerkbare flikkering aanleiding geven tot hoofdpijn, vermoeidheid, visuele beperkingen of zelfs epileptische aanvallen. Ook in ruimtes waar vaak foto’s gemaakt worden, zoals feestzalen, is flicker-free voorschakelapparatuur essentieel voor goed camerawerk.

 

Wat is verlichtingsuniformiteit?

De uniformiteit van verlichting wordt gedefinieerd als de verhouding tussen minimale en gemiddelde lux, of minimale tot maximale lux. Lux, dat weet u al, is de eenheid van verlichtingssterkte, die de werkelijke helderheid aangeeft die op de grond wordt ontvangen. Die meten we met behulp van de luxmeter. Een hoge uniformiteit is waardevol, omdat uit onderzoek blijkt dat dit het zicht van werknemers of weggebruikers 's nachts verbetert. Zeker in ruimtes waar 's nachts gewerkt wordt, kan dit dus een belangrijke parameter zijn. 

Verlichtingsuniformiteit standaarden: 

• Luchthaven | 0.2 - 0.3 
• Zeehaven | 0.3 - 0.4 
• Magazijn, kantoren | 0.4 - 0.6
• Snelweg, parkeerplaats | 0.4 - 0.6